Bolu Belediyesi Kent Konseyi Tarafından düzenlen, Dr. Ahmet ERCİVAN tarafından verilen 8. konferans 10 Haziran 2025, Salı günü Saat 14:30’da Bülent Ecevit Kültür Merkezinde gerçekleştirildi.
Konferansta Bolunun Osmanlı toprağı olmasına kadar geçen zamanlarına dair bilgiler veren Sn. Ercivan, Kastamonu civarından Bolu’ya doğru yoğun Türkmen nüfusunun gelmesi ile birlikte, Gerede, Mengen, Köroğlu Dağları ve Bolu çevresi Oğuz kabilelerinden oluşan birçok Türkmen grubunun akınına uğramış olduğunu ifade etti.
Bolu ve çevresindeki ilk akınları Osman Gazi başlatmış ve bunun üzerine Göynük, Taraklı ve Mudurnu kalelerine yapılan hücumlarda bölge halkı barış yoluyla Osmanlı hakimiyetine girmeyi tercih etmişlerdir. Bizanslı tarihçi Nikephoros Gregores’a göre Olimpos (Uludağ) civarını ve bütün Bitinya’yı Ataman adında biri elde etmiştir.
Osman Gazi zamanında başlayan fetihler, Gerede’nin alınması ile Orhan Gazi zamanında sona ermiştir. Konuralp, Akçakoca, Süleyman Paşa, Sungur Bey Bolu’nun fatihleri olarak kabul edilir. Bolu’nun fethi ile ilgili olarak Tacü’t Tevarih’te şu bilgi verilmektedir: «Bu yıla (Osman Gazi’nin ölüm yılı) rastlayan başka bir olay ise Konur Alp’in Tanrı’nın rahmetine kavuşan Osman zamanında Bolu, Konrapa, Akyazı ve Mudurnu illerini İslam devletinin uğuruyla baştan başa açmış olmasıdır.»
Osmanlı Devleti’nin Mudurnu, Göynük ve Gerede’yi ele geçirmesi konusunda farklı kaynaklar ve isimler verilmektedir. Ancak 1300’lü yıllardan 1330’lu yıllara kadar Mudurnu, Konrapa, Göynük gibi yerlerin Osman Bey ve Orhan Bey devri komutanlarından Konuralp, Hızır Bey, Eflegan Bey, Samsa Çavuş, Akçakoca, Süleyman Paşa gibi beylerin eliyle fethedildiğine dair bilgiler ağırlıktadır. Bolu’nun fethinde Orhan Gazi’nin oğlu Süleyman Paşa’nın da etkisi büyük olmuştur. Aşıkpaşazâde’nin ifadesiyle “Süleyman Paşa dahi o kadar adalet gösterdi ki bütün o memleketlerin halkları derlerdi ki; “Ne olur? Eski zamanlardan beri bunlar bize bey olaydı. Çok köyler bu Türk kavmini gördüler. Müslüman oldular. O memlekette ne kadar mülkler vardı ki hepsi Süleyman Paşa’nın verdiği kararlar üzere durur.”
Bolu’daki hakimiyet mücadelesi, Yıldırım Bayezid dönemine kadar devam etmiştir. Yıldırım Bayezid döneminde Bolu’ya çifte minareli bir Ulu Camii ile 1391 yılında bir hamam inşa ettirilmiştir. Yıldırım Bayezid’in saltanatı sırasında Bolu merkezinde çarşı, Büyük Cami, medrese ve orta hamam; Mudurnu, Gerede ve Eskiçağa’ya ise cami ve hamam gibi önemli yapılar yaptırılmıştır.
Yıldırım Bayezid’in Timur’a karşı savaş hazırlığı yaptığı dönemde ve savaş sonrasındaki karışık süreçte, Bolu ve Gerede çevresi önemli bir rol oynamıştır. II. Murat döneminde Düzmece Mustafa ve Şehzade Mustafa olayları, İsfendiyaroğulları için fırsata dönüşmüş; İsfendiyar Bey, Osmanlı topraklarına girerek Bolu’yu kuşatmıştır. Bolu, Fatih Sultan Mehmet döneminde Anadolu’da önemli bir serhat şehri konumuna gelmiştir.
Kazâ merkezi olan Bolu, fethinden bugüne kadar 378 sene Sancak Beyliği, 322 sene Voyvodalık ve Muhassıllık, 55 sene Viranşehir’le beraber Mutasarrıflık, 45 sene kadar da Mülhak Mutasarrıflık, XX. yüzyılın başından itibarende Müstakil Mutasarrıflık merkezi olmuştur.
